Tại sao chúng ta lại có làn da nhiều dầu nhờn mà một số người khác lại có làn da khô? Da bị mụn có liên quan tới bã nhờn hay không? Hoạt chất nào có thể điều trị mụn và kiểm soát bã nhờn hiệu quả nhất? Chắc hẳn các bạn dù skincare đã lâu nhưng vẫn luôn thắc mắc những câu hỏi như trên, hãy cùng Bibala tìm kiếm câu trả lời để hiểu và chăm sóc làn da đúng cách nhé!

1. GIỚI THIỆU VỀ TUYẾN BÃ NHỜN   

1. Khái niệm bã nhờn và da dầu

Bã nhờn còn được gọi là “dầu tự nhiên” của cơ thể, là một chất nhờn, dạng sáp được sản xuất bởi các tuyến bã nhờn của cơ thể giúp bao phủ, dưỡng ẩm và bảo vệ làn da của bạn. Bã nhờn tạo thành một hàng rào bảo vệ chống lại sự thoát hơi nước trên da, chứa chất béo trung tính, 57% acid béo, 26% este sáp, 12% squalane, 4.5% cholesterol.

Bã nhờn bình thường đối với cơ thể, tuy nhiên, nếu làn da sản xuất một lượng quá lớn/ dư thừa hỗn hợp chất béo (phân tử giống chất béo) tạo nên bã nhờn thì làn da của bạn có thể được phân loại vào “da nhờn”. Tất nhiên, thứ mà chúng ta gọi là “dầu” trên da không chỉ được tạo thành từ bã nhờn. Nó cũng chứa một hỗn hợp mồ hôi, tế bào da chết và các hạt nhỏ của khá nhiều thứ khác có trong bụi trôi nổi xung quanh bạn.

1. Tuyến bã nhờn hoạt động như thế nào?

Các tuyến bã nhờn bao phủ phần lớn trên cơ thể, ngoại trừ lòng bàn tay và lòng bàn chân. Đặc biệt, trên da mặt sẽ chiếm tới 900 tuyến bã nhờn trên mỗi cm2 của da.

Tuyến bã nhờn nằm trong phần trên của nang lông, hoạt động chính của các tuyến bã nhờn trưởng thành là sản xuất và tiết ra bã nhờn.

• Quá trình này xảy ra khá phức tạp, tuyến bã nhờn sản xuất bã nhờn thông qua bài tiết holocrine - khi một tế bào chết theo quy trình (do phân hủy hoàn toàn của các tế bào tuyến thành ống nang).  Các tế bào chuyên biệt, được gọi là tế bào sebocytes, đã tích tụ các lipid tế bào chất và phân hủy, sau đó giải phóng thành phần bã nhờn này vào nang.

• Bã nhờn di chuyển qua ống nang lông nối tuyến bã nhờn với nang lông. Lông mọc kéo chất nhờn lên trên bề mặt da.

1. Chức năng của chất nhờn

Hiện nay, các nhà khoa học cũng chưa nghiên cứu cụ thể được mục đích của bã nhờn là gì. Nhưng trong đó, 3 chức năng chính của chất nhờn đối với da mà đã được nghiên cứu rõ ràng chính là ức chế hoạt động của vi khuẩn, giữ ẩm, và chống oxy hoá.

• Bảo vệ làn da và mái tóc không bị mất đi độ ẩm tự nhiên. 

• Chống oxy hoá: Trong bã nhờn còn có chứa vitamin E  - một chất chống oxy hoá mạnh. 

• Ức chế hoạt động của vi khuẩn: Chất nhờn có chứa Triglyceride và Cholesterol, dưới những tác động của các vi sinh vật thường trú trên da, một phần triglyceride ngay lập tức bị thủy phân, còn phần cholesterol sẽ bị este hóa. Chính vì thế, chất bã nhờn bài tiết ra ngoài chứa một lượng acid béo tự do đáng kể góp phần tạo nên độ acid cho pH bề mặt da, giúp giảm đi sự xâm nhập của các vi sinh vật gây hại.

Tuy nhiên, bã nhờn cũng được cho là một trong những “nguồn thức ăn” dinh dưỡng cho vi khuẩn P. Acnes, một loại vi khuẩn luôn tồn tại trên da người, gây nên bệnh mụn trứng cá ở người.

II. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG SẢN XUẤT BÃ NHỜN

1. Hormone

Chất nhờn tăng lên khi cơ thể bước vào giai đoạn dậy thì, đặc biệt khi nồng độ androgen tăng cao. Đã có một số nghiên cứu lâm sàng kiểm tra vai trò của nội tiết tố androgen trong việc kích thích sản xuất bã nhờn. Việc sử dụng testosterone và dehydroepiandrosterone ngoại sinh làm tăng kích thước tuyến bã nhờn và sản xuất bã nhờn.

Bên cạnh đó, mụn trứng cá thường xuất hiện ở nữ giới trước chu kỳ kinh nguyệt và nam giới do mức testosterone tăng cao cũng được lý giải rằng do việc giãn nở tối đa tuyến nhờn dẫn đến tăng tiết chất nhờn quá mức.

1. Chế độ dinh dưỡng

Chế độ dinh dưỡng nhiều đường, acid béo, dầu mỡ,... cũng là nguồn nguyên liệu chính để tổng hợp nhiều dầu nhờn hơn trên da mà không cần trải qua quá nhiều giai đoạn chuyển hóa. Bên cạnh đó, một số nghiên cứu cũng chỉ ra, dung nạp quá nhiều đường và sữa cũng làm tăng nồng độ chất nhờn của cơ thể.

1. Căng thẳng stress

Trong tuyến nhờn cũng có những thụ thể của chất P (một chất trung gian thần kinh được giải phóng khi cơ thể bị stress). Chất P này kích thích tuyến bã nhờn tăng hoạt động, càng stress cơ thể càng tăng tiết bã nhờn. Điều này cũng đã làm rõ trong những trường hợp mụn viêm và bùng phát liên quan đến stress.

III. Bệnh thường gặp liên quan đến bã nhờn

1. Viêm da tiết bã

Viêm da tiết bã hay còn gọi là viêm da dầu, chàm da mỡ, là một trong những bệnh lý da liễu mãn tính, biểu hiện là những mảng hồng ban tróc vảy vùng da hay tiết dầu như là ở vùng mũi, chân mày, mang tai, trước ngực. Bệnh khiến da trở nên đỏ ngứa, bong vảy, thường xuất hiện ở các vùng da hay đổ dầu. Bệnh không lây nhiễm, không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nhưng nó kém thẩm mỹ và khiến bệnh nhân tự ti trong cuộc sống.

1. Mụn trứng cá

Mụn trứng cá là rối loạn phổ biến nhất liên quan đến tuyến bã nhờn. Cơ chế sinh bệnh mụn bao gồm rất nhiều yếu tố liên quan, trong đó có các yếu tố chính là:

• Tăng xuất bã nhờn (lipid) của tuyến bã nhờn

• Sự xâm chiếm của nang lông bởi vi khuẩn Propionibacterium acnes

• Tăng sừng hóa của nang trứng trên

• Giải phóng các chất trung gian gây viêm vào da.

Mụn trứng cá không thể xảy ra nếu không có bã nhờn, là nguồn cung cấp chất dinh dưỡng cho P. acnes. 

Có rất nhiều chất được cho là có khả năng kiểm soát chất nhờn trên da được quảng cáo trên thị trường, nhưng phần lớn đều là các chất hấp thụ chất nhờn chứ không phải ức chế chất nhờn. Dưới đây là các chất đã được nghiên cứu chỉ ra rằng có khả năng ức chế sự phát triển quá mức của chất nhờn.

IV. CÁC HOẠT CHẤT BÔI THOA TẠI CHỖ CÓ THỂ KIỂM SOÁT ĐIỀU TIẾT BÃ NHỜN

1. Retinoids

Cho đến hiện nay, vẫn chưa có hoạt chất có thể tác động cùng lúc được 4 nguyên nhân gây mụn. Với nhóm Retinoid, chúng tác động đến 2 trong 4 yếu tố trên, bao gồm:

• Bình thường hóa quá trình sừng hóa bằng cách giảm sự tăng sinh tế bào sừng và thúc đẩy sự biệt hóa.

• Ngăn chặn một số con đường viêm quan trọng được kích hoạt trong mụn trứng cá. Việc ngăn chặn các con đường gây viêm này giúp làm giảm giải phóng các cytokine – tác nhân gây viêm và Nitric Oxide, ức chế quá trình viêm của tế bào.

1. Salicylic acid

Salicylic Acid giúp giải quyết nguyên nhân đầu tiên gây mụn đó là rối loạn kiểm soát bã nhờn bằng cách hòa tan các loại cặn bẩn làm tắc nghẽn lỗ chân lông trên da và gây ra mụn.” BHA tác động gián tiếp đến quá trình giảm bã nhờn thông qua cơ chế tan trong lipid và làm thông thoáng lỗ chân lông hoàn toàn có thể ngăn bít tắc cơ học trên da và hạn chế quá trình sản xuất dầu nhờn gây mụn.

1. PHA 

PHA là viết tắt của Poly Hydroxy Acid, là một nhóm các chất hóa học có cấu trúc gồm nhiều nhóm hydroxyl (-OH) liên kết với nhau. Trong mỹ phẩm, PHA là một chất tẩy tế bào chết hoá học, được xem là thế hệ tiếp theo của AHA (Alpha Hydroxy Acid) và BHA (Beta Hydroxy Acid), hai loại chất tẩy tế bào chết hóa học phổ biến trong mỹ phẩm.

PHAs (polyhydroxy acids) – thế hệ mới của AHAs, cũng có những công dụng tương tự như là tẩy tế bào chết, giúp da mịn màng, chống lão hoá,… nhưng PHAs có ưu điểm hơn là không gây kích ứng như AHAs và được chứng minh là an toàn đối với làn da nhạy cảm (vì PHAs chỉ hoạt động trên bề mặt do có kích thước phân tử lớn hơn AHA và BHA). Ngoài công dụng tẩy tế bào chết, PHAs còn cung cấp đặc tính cấp ẩm vượt trội hơn AHAs (vì trong công thức có nhiều nhóm -OH hơn).

PHA có khả năng ngăn chặn sự phát triển của các vi khuẩn gây mụn trên da, giảm viêm và sưng đỏ. PHA cũng giúp loại bỏ các tế bào chết và bã nhờn trong lỗ chân lông, ngăn ngừa mụn đầu đen và mụn ẩn đồng thời làm mờ các vết thâm do mụn để lại.

1. Niacinamide

Niacinamide (Vitamin B3) hay còn được biết đến với một tên gọi khác là Nicotinamide. Hoạt chất này là đã được chứng minh làm giảm sản xuất bã nhờn trên da và làm giảm độ nhờn tổng thể của da. Kết luận báo cáo cho thấy 2% Niacinamide giúp kiểm soát dầu và 4% Niacinamide có khả năng giảm tổng lượng bã nhờn trên da, do đó sử dụng thành phần này giúp kiểm soát điều tiết dầu thừa, cải thiện thẩm mỹ lỗ chân lông và giảm bít tắc cơ học giảm hình thành mụn trứng cá.

Ngoài ra, Niacinamide giúp tăng hydrat hoá trên da, giúp cân bằng ẩm, tránh việc làn da thiếu ẩm - nguyên nhân gây nên sự tăng tiết dầu thừa bù ẩm trên da.

V. SẢN PHẨM 8% DAILY GLOWING ESSENCE BIBALA 

Nước dưỡng chứa thành phần chính là 8% PHA (Gluconolactone) sẽ tạo ra điều kiện thuận lợi giúp các hoạt chất khác dễ dàng thâm nhập vào biểu bì, giúp cải thiện tính thấm cho công thức.

Kế đến, Gluconolactone còn có khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp giảm thiểu các tác hại gây ra từ ánh nắng mặt trời. Hơn nữa, việc sử dụng Gluconolactone trong quá trình chăm sóc da sẽ bảo vệ làn da không bị tổn hại bởi ánh nắng mặt trời - điều mà nhóm AHA không thể đáp ứng được.

Thứ ba, với khả năng giữ vững độ ẩm cho hàng rào bảo vệ da, hoạt chất Gluconolactone sẽ mang lại lợi ích bổ sung và tăng cường hiệu quả sau những đợt điều trị bằng phương pháp xâm lấn như laser hoặc mài da vi điểm.

8% PHA (dạng Gluconolactone) có trong công thức Daily Glowing Essence giúp loại bỏ da chết, ngăn ngừa hình thành mụn, giảm thiểu các tình trạng thâm nám, lão hóa trên da. Đồng thời còn hỗ trợ khả năng chống oxy hóa và giảm thiểu tình trạng làn da bị tăng sắc tố sau khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Hơn nữa, công thức còn bổ sung 2% Mandelic acid (AHA) cải thiện tone màu da một cách sáng mịn. Ngoài ra, với nước chiết từ lá xô thơm, chiết xuất táo và Hyaluronic acid sẽ hỗ trợ làn da trở nên căng mịn, bóng bẩy hơn sau khi thoa, đồng thời hạn chế tình trạng nóng rát, châm chích sau khi dùng các hoạt chất tẩy da chết hóa học này.